Yếu tố nào đóng vai trò trong điều hòa kinh nguyệt

Chào bạn.

Kinh nguyệt và mọi diễn biến trong cơ thể người phụ nữ trong một chu kỳ kinh được đều đặn là nhờ có sự hoạt động qua lại của hệ thống “dưới đồi - tuyến yên - buồng trứng” thông qua các hormon tiết ra từ các cơ quan đó. Các hormon này sẽ ảnh hưởng đến toàn cơ thể và các phần của bộ phận sinh dục, tạo nên kinh nguyệt.

Vùng “dưới đồi - tuyến yên” ở đáy não sinh ra các “hormon kích thích”. Một trong những hormon kích thích (chất FSH) tác động lên buồng trứng làm cho các nang noãn phát triển, trưởng thành dần đến lúc “chín”. Khi các nang noãn phát triển, nó sinh ra một loại hormon sinh dục nữ (chất estrogen). Chính chất này làm cơ thể phát triển theo hướng nữ. Đàn ông nếu được tiêm hormon này liên tục cũng sẽ không mọc râu, giọng nói bớt trầm, lớp mỡ dưới da dầy lên, vú to ra… (Liệu pháp hormon này từng được dùng cho các trường hợp nam chuyển đổi giới tính thành nữ).

Tại tử cung, hormon sinh dục này của buồng trứng làm tử cung phát triển, đặc biệt tác động lên niêm mạc, tăng sinh các tuyến. Ở cổ tử cung, lỗ cổ tử cung hé mở, các tuyến tiết dịch để đón nhận tinh trùng. Khi hormon này tăng cao trong máu đến lúc làm cho nang noãn chín thì nó lại ức chế vùng dưới đồi - tuyến yên để không tiết ra FSH nữa nhưng đồng thời lại làm cho vùng này tiết ra một hormon kích thích khác (chất LH), tác động lên buồng trứng gây ra hiện tượng phóng noãn, tạo thành hoàng thể và duy trì cho hoàng thể tồn tại. Hoàng thể sẽ tiết ra các hormon sinh dục có tính chất “hoài thai” (chất progesteron) làm cơ tử cung mềm ra, giảm co bóp, giúp niêm mạc tử cung chế tiết, phát triển mạnh hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho thai nghén.

Hormon của hoàng thể cũng làm lỗ cổ tử cung đóng lại, các tuyến tại đây giảm tiết dịch và làm cho thân nhiệt cơ thể tăng cao hơn trước. Nếu người phụ nữ không thụ thai, hormon của hoàng thể tăng đến một mức nào đó sẽ ức chế sự tiết LH ở vùng dưới đồi - tuyến yên và hậu quả là hoàng thể teo đi. Có thể nói chính việc phát triển, tiết dịch của hoàng thể lại là nguyên nhân dẫn đến sự suy tàn của nó.

Hoàng thể bị teo sẽ làm cho lượng hormon do nó tiết ra giảm xuống đột ngột. Sự kiện này làm bong niêm mạc tử cung gây chảy máu và kinh nguyệt xảy ra. Tình trạng nội tiết lúc này trong cơ thể người phụ nữ lại khởi phát dưới vùng dưới đồi tuyến yên tiết ra FSH khiến các nang noãn ở buồng trứng lại bắt đầu phát triển, tạo nên một chu kỳ mới giống hệt chu kỳ trước đó.

Kết luận

Trục Hạ đồi - Tuyến yên - Buồng trứng tham gia kiểm soát toàn bộ hoạt động nội tiết sinh sản của người phụ nữ, bất cứ sự bất thường nào làm ảnh hưởng tới quá trình hoạt động nhịp nhàng của trục đều gây nên những rối loạn trong hoạt động nội tiết.

Chuyên gia sản phụ khoa.